Leven met een aandoening, handicap of ziekte brengt kosten met zich mee. Dat geldt ook voor transgender zijn. Kosten voor medische zorg, hulpmiddelen, aanpassingen, extra kleding, reiskosten, dieetvoeding en nog veel meer. Komen die kosten voor uw eigen rekening? Dan kunt u een deel ervan terugkrijgen via de aangifte inkomstenbelasting. Maak er gebruik van. In dit artikel leest u hoe u aangifte moet doen en welke kosten u daarbij wel en niet kunt opvoeren.

Vanaf 1 maart 2017 kunt u aangifte inkomstenbelasting doen over het jaar 2016. Dat kan best een lastige klus zijn. Maar het is de moeite waard. Hebt u hoge zorgkosten, dan kan de aangifte u veel geld opleveren. Dat komt door de aftrek van zorgkosten. Maak er gebruik van!

Vraag zo nodig hulp

Komt u er zelf niet uit? Veel belangenorganisaties beschikken over deskundige vrijwilligers, die u graag helpen.

De voorbereiding

Hebt u nog geen DigiD? Ga dan eerst naar de website www.digid.nl en vraag er een aan. Bent u fiscale partners? Dan hebt u elk uw eigen DigiD nodig. Log vervolgens in op mijn.belastingdienst.nl, open in het onderdeel "Inkomstenbelasting" de aangifte over het jaar 2016.
U kunt aangifte doen tussen 1 maart en 1 mei 2017. Lukt het niet om alle gegevens vóór 1 mei op een rijtje te krijgen, vraag dan uitstel tot 1 september. Dat kan bij de Belastingtelefoon 0800-0543. Bent u fiscale partners, dan moet u allebei even bellen.

Begin met invullen

De Belastingdienst heeft allerlei gegevens al voor u ingevuld. Loop deze gegevens zorgvuldig na. U kunt ze zo nodig aanpassen of aanvullen. Ga vervolgens naar het onderdeel Uitgaven, vink Zorgkosten aan (en eventuele andere aftrekposten) en klik op Akkoord.

Pak uw administratie erbij

U ziet nu in het menu links in beeld, onder Uitgaven het onderdeel Zorgkosten staan. Als u daar op klikt, krijgt u een lijstje te zien met de verschillende onderdelen van deze aftrek.

U kunt in de witte vakjes alleen de totaalbedragen invullen. De berekeningen van de aftrekbare kosten per onderdeel zult u zelf moeten maken. Pak daarom uw administratie erbij. Maak voor elk van de onderdelen een overzicht van de kosten die in 2016 voor uw rekening kwamen, min de eventuele vergoedingen die u hiervoor hebt ontvangen. Bent u fiscale partners, vul dan in de witte vakjes de zorgkosten in van u beiden samen, bij elkaar opgeteld.

Algemene voorwaarden

Voor de aftrek van zorgkosten geldt een aantal spelregels. U moet de kosten in 2016 hebben betaald. Het gaat om kosten voor u zelf, uw fiscaal partner, uw kinderen tot 27 jaar of familieleden die bij u wonen en die van uw zorg afhankelijk zijn. De kosten moeten voor uw eigen rekening komen. Kosten die u vergoed hebt gekregen (of had kunnen krijgen) kunt u niet aftrekken. Kosten voor zorg, hulpmiddelen en voorzieningen die in het basispakket van de zorgverzekering zitten, die door de gemeente verstrekt worden of waar u een indicatie voor hebt, zijn niet aftrekbaar. Kosten die voor uw eigen rekening kwamen vanwege het eigen risico in de basisverzekering kunt u niet aftrekken. Wettelijke eigen bijdragen zijn niet aftrekbaar. U kunt alleen kosten aftrekken die in de verschillende onderdelen genoemd staan. U kunt bijvoorbeeld geen zorgpremies aftrekken.

Loop de verschillende onderdelen na

Hieronder staan de onderdelen van de aftrek op een rijtje, met een korte toelichting.

Geneeskundige hulp.

Het gaat bij dit onderdeel om (1) medische en paramedische zorg, inclusief tandartskosten en (2) om uitgaven voor particuliere verpleging en verzorging zonder indicatie of naast de indicatie, als de indicatie niet toereikend was. Bezoeken aan genderteams, psychologen, logopedisten, etc vallen hier ook onder.

Reiskosten ziekenbezoek.

Voor bezoek aan een (voormalige) huisgenoot die minstens 10 km verderop verpleegd wordt. Reisde u per openbaar vervoer of met een taxi, dan zijn de kosten volledig aftrekbaar. Nam u de auto, dan geldt een standaardtarief van € 0,19 per kilometer.

Medicijnen op doktersvoorschrift.

Het gaat om (homeopathische) geneesmiddelen en verbandmiddelen, op voorschrift van een erkende arts. Hormonen vallen hier dus ook onder.

Hulpmiddelen.

Denk aan steunzolen, elastische kousen en prothesen (waaronder ook bruggen die een tandarts aanbrengt), aanpassingen aan een auto, fiets of ander vervoermiddel. Niet aftrekbaar zijn de uitgaven voor brillen, contactlenzen, eenvoudige loophulpmiddelen (stokken, krukken en rollators), rolstoelen, scootmobielen en woningaanpassingen. Penis- of borstprothesen zijn ook hulpmiddelen en kun je hier dus ook opvoeren.

Vervoerskosten.

Denk vooral aan ziekenvervoer voor bezoeken aan artsen of andere behandelaars (zoals een psycholoog, Transvisie Zorg of een van de groepen van Patiëntenorganisatie Transvisie). Reisde u per openbaar vervoer of met een taxi, dan zijn de kosten volledig aftrekbaar. Nam u de auto, ga dan uit van de werkelijke kosten per kilometer, dus inclusief afschrijving en onderhoud. U kunt die kilometerprijs berekenen op basis van de tabellen en rekenmodules van de ANWB of de Consumentenbond. Kreeg u een vergoeding van de zorgverzekeraar voor het ziekenvervoer, dan moet u die in mindering brengen op de aftrek. In sommige gevallen zijn ook de meerkosten voor leefvervoer (privévervoer) aftrekbaar, maar in de praktijk is dat lastig.

Dieet op voorschrift van een dokter of diëtist.

U kunt alleen dieetkosten opvoeren zoals die genoemd worden in de tabel van de Belastingdienst. Die tabel staat onder het vraagtekentje bij dit onderdeel in de aangifte.

Extra uitgaven voor kleding en beddengoed.

Deze aftrek geldt alleen voor huisgenoten en alleen voor meerkosten ten opzichte van andere mensen die geen ziekte of beperking hebben. Er geldt een laag forfait van € 300 voor extra uitgaven die u wel aannemelijk kunt maken, maar niet kunt aantonen. Zijn uw extra uitgaven aantoonbaar hoger dan € 600? Dan kunt u € 750 aftrekken. Als je een nieuwe garderobe of binders hebt aangeschaft, dan kun je de kosten hier opvoeren.

Afschrijving van uitgaven van vóór 2014.

Hebt u vóór 2014 een rolstoel, scootmobiel of woningaanpassing aangeschaft, schrijft u die af en hebt u die afschrijving ook al over het jaar 2013 afgetrokken als zorgkosten (toen waren deze hulpmiddelen nog aftrekbaar), dan mag u de afschrijving over 2016 ook nog aftrekken.

Extra gezinshulp.

Het gaat bij deze post alleen om particuliere huishoudelijke hulp of persoonlijke ondersteuning, zonder indicatie of naast een indicatie als de indicatie niet toereikend was. Er geldt een aparte drempel, afhankelijk van uw inkomen.

Verhoging.

Afhankelijk van uw inkomen en uw leeftijd, kan er een standaard verhoging gelden van een aantal zorgkosten. De online aangifte berekent zelf of u in aanmerking komt voor de verhoging en om welk bedrag het gaat.

Drempel.

Alleen als u in totaal meer zorgkosten hebt dan de drempel, mag u de kosten boven de drempel aftrekken. De drempel is afhankelijk van uw inkomen. De online aangifte berekent uw drempel automatisch, op basis van de gegevens die u eerder hebt ingevuld.

Maak een verdeling

Deze stap geldt alleen voor fiscale partners. Bij de vorige stappen hebt u de aftrekbare zorgkosten uitgerekend voor uzelf en uw fiscale partner samen. U moet deze aftrek nu gaan verdelen. Klik op Verdelen in het menu links in beeld en ga naar het onderdeel Zorgkosten. Als u bij één van beiden een bedrag invult, berekent de online aangifte hoeveel aftrek er voor de ander overblijft. Door op de knop Belasting berekenen te klikken, kunt u zien wat het resultaat is. Probeer een paar verschillende verdelingen uit en kies uiteindelijk voor de verdeling die u het meeste belastingvoordeel oplevert.

Insturen

Loop de hele aangifte nog eens goed na. Kijk ook in de rubriek Overzicht en ga na of alle posten er goed in terugkomen. Stuur vervolgens uw aangifte in, met behulp van uw DigiD.

Aangifte op papier

Doet u toch liever aangifte op papier, bel dan met de Belastingtelefoon (0800-0543) en vraag om een P-biljet (voor particulieren) over het belastingjaar 2016.

Belastingaanslag

U krijgt van de Belastingdienst een belastingaanslag over het jaar 2016. Ook als u geld terugkrijgt. De Belastingdienst maakt dat geld dan automatisch over naar uw bankrekening. Klopt de aanslag niet, maak dan bezwaar. Hoe dat moet staat in de aanslag zelf.

Tekst: Kees Dijkman. Specifieke transgerelateerde aanvullingen: Jochem Verdonk.

Deze informatie wordt u aangeboden door Ieder(in). De tekst is met de meeste zorgvuldigheid samengesteld, maar u kunt er geen rechten aan ontlenen. Bij het schrijven van dit artikel was het definitieve online aangifteprogramma voor het jaar 2016 nog niet beschikbaar. De aangifte kan er daardoor op onderdelen iets anders uitzien dan hier beschreven. Voor meer informatie: www.meerkosten.nl.